Arsenał

Posted on Posted in Wystawy Spichlerz, Wystawy stałe Spichlerz
 
Marek Oberländer, Cebule (1955)
 


Socrealizm, można określić jako eksperyment artystyczno-polityczny, przeprowadzony w latach 1949-1954, z użyciem dużych środków organizacyjnych i materialnych. Panujący wówczas w sferze ideologicznej „dogmatyzm” powodował w praktyce polityczno-artystycznej stopniową eliminację różnorodnych postaw artystycznych i ograniczenie niezawisłości twórcy. Był „… Chyba najperfidniejszą (i niestety w pewnej mierze udaną) próbą zniewolenia artysty przez reżim totalitarny (…) w delikatnej substancji twórczości artystycznej uczynił spustoszenia, jakie są typowe dla stalinizmu. Nic dziwnego, że po śmierci Stalina (w marcu 1953 r.) ferment, początkowo podskórny, ledwo widoczny, stopniowo coraz łatwiej dostrzegalny, zaczął narastać wśród artystów młodych. Oni mieli niewiele do stracenia, a zyskać mogli bardzo dużo i wolność twórczą na całe swoje przyszłe życie” – Jacek Antoni Zieliński, Pięćdziesiąt lat po wielkiej wystawie. Krąg Arsenału 1955-2005, katalog wystawy, s. 3. Przełomowym momentem była Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki w budynku warszawskiego Arsenału, (od którego pochodzi nazwa wystawy), otwarta pięćdziesiąt lat temu 21 lipca. Prezentowane tam dzieła różniły się w znacznej części od oficjalnie popieranych zarówno tematyką jak i formą, przeciwstawiając „socrealistycznemu lakiernictwu” – autentyczne zaangażowanie społeczne. „… chcieli pokonać socrealizm jego własną bronią. W ich obrazach dźwięczała ich własna , ale prawdziwa nuta humanizmu. Socrealiści odmieniali słowo humanizm na wszelkie możliwe sposoby, ale pokazywali nie ludzi, lecz kukły. Arsenałowcy próbowali ukazać prawdę o człowieku. Pokazywali ją zresztą nie tylko bezpośrednio – przez wizerunki ludzi, ale także przez martwe natury, pejzaże zawierające ślad ludzkiej obecności. Nie było to malarstwo polityczne, nie sławiło też budownictwa socjalistycznego. Choć wówczas słowo mogło być w prasie użyte jako obraźliwy epitet, dzisiaj egzystencjalizm wydaje się najwłaściwszym punktem odniesienia dla malarstwa arsenałowców. Wreszcie liczyła się poetyka i sam sposób malowania. Poetyka odświeżająca, sposób malowania żywy i szczery – odczytywane przez ówczesną krytykę bezbłędnie jako przejawy odkłamania osobowości twórcy…” – Jacek Antoni Zieliński, Pięćdziesiąt lat po wielkiej wystawie. Krąg Arsenału 1955-2005, katalog wystawy, s. 5. Zestawiając obok siebie ekspozycję: Krąg Arsenału 1955-2005 część I obejmującą 27 prac i socrealizm z Kozłówki składający się z 19 obrazów, chcemy pokazać różnice pomiędzy malarstwem Arsenałowców i oficjalnie popieranym malarstwem socrealistycznym.

Wojciech Popek
 
 
{gallery}Spichlerz/Arsenal{/gallery}