Stała ekspozycja
w Zespole Willowo-Ogrodowym
w Gorzowie Wlkp., ul. Warszawska 35
Obrazy artystów polskich na niej prezentowane pochodzą z okresu od 2 połowy XVIII do 1 połowy XX wieku. Można tę prezentację określić jako zwiastun przyszłej Galerii Malarstwa Polskiego z podziałem na poszczególne kierunki twórcze lub wybrane tematy. Dysponując niewielką liczbą obrazów trudno było zaprezentować określoną problematykę lub tendencje w sztuce polskiej. Ekspozycja ta składa się z 15 dzieł trzynastu malarzy polskich. Znajdują się na niej prace znanych artystów jak i obrazy twórców mniej znanych, czy też anonimowych. Głównym akcentem ekspozycji są dwie prace osiemnastowieczne. Punkt ciężkości został przeniesiony na dzieła twórców osadzonych w realistycznym nurcie sztuki polskiej XIX wieku, a tworzących w podobnej stylistyce w XX wieku. Różnorodność stylistyczna i tematyczna pozwoliła zaprezentować realistyczne malarstwo pejzażowe, rodzajowe i portretowe.
Uzupełnieniem prezentacji jest istniejąca Sala Henryka Rodakowskiego, w której eksponuje się unikalną tekę jedenastu akwareli zatytułowaną Album Pałahickie, namalowaną
w latach 1867-1868. Arcydzieła akwarelowe Rodakowskiego (1823-1894) stworzone z precyzją realizmu, świetnie ujmujące tematykę wiejską, stanowią całościowy etnograficzny rejestr dziewiętnastowiecznego barwnego galicyjskiego folkloru kresowej wsi z jej pełnymi autentyzmu, malowniczymi postaciami.
Sztukę polską XVIII wieku reprezentuje niewielka praca przedstawiająca głowę starca
o smutnym obliczu, namalowana przez Szymona Czechowicza (1689-1775). Obraz z okresu późnego baroku (studium portretowe lub fragment większej całości), charakteryzuje mistrzowskie oddanie psychiki modela.
Malarstwo klasycystyczne doby oświecenia pokazane jest jednym obrazem pędzla nieokreślonego malarza z końca XVIII wieku – portretem mężczyzny w zbroi z niebieską wstęgą
i gwiazdą Orderu Orła Białego. Reprezentuje on typ późnego portretu kameralnego o zabarwieniu historyzującym, noszącym cechy kopii. Wpisuje się w kontekst oficjalnego dworskiego stylu, będącego świadectwem prestiżu.
Eksponowany na wystawie zespół obrazów z 1 poł. XX wieku pokazuje różne style, tematy i upodobania odbiorców. W nurt sztuki Młodej Polski wpisuje się obraz Jesień z 1914 r. autorstwa Juliana Fałata (1853-1929), najwybitniejszego akwarelisty polskiego. Malowniczość natury znakomicie została odtworzona w pejzażu z Bystrej koło Bielska malowanym szeroką, swobodną plamą barwną, techniką akwarelową, w konwencji postimpresjonistycznej. Interesującym przykładem jest także obraz Pejzaż górski Stanisława Janowskiego (1866-1942) malarza, ilustratora i scenografa, namalowany w Żegiestowie. Ciekawie skomponowane przedstawienie wyraża emocjonalny stosunek artysty do piękna Beskidów Sądeckich.
Odrębne miejsce zajmuje Edward Butrymowicz (1879-1944), autor licznych realistycznych pejzaży i martwych natur. Obraz zatytułowany Stara chata, wystawiony na warszawskim Salonie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w 1912 roku, świetnie oddaje malowniczy zabytek drewnianego budownictwa z jego zrębową konstrukcją i uszkodzonym dachem krytym gontem.
Do grupy artystów związanych ze środowiskiem lwowskim należał Ryszard Konrad Gawlikowski (1877-1956), uczeń Leona Wyczółkowskiego i absolwent Akademii Monachijskiej. Odznaczał się talentem portrecisty, malował z ogromną biegłością w charakterystycznej manierze. Wykonał wiele portretów, także znanych osobistości, w tym rektorów Politechniki Lwowskiej. Namalował wówczas techniką temperową na płótnie dwa intrygujące portrety – Władysławy Horówny w 1930 roku i pięć lat później Marii Wierzbickiej. Podstawą jego znakomitych prac jest wnikliwa realistyczna obserwacja modela. Główną uwagę artysta skupił na twarzach umiejętnie oddając ich charakterystyczne cechy i kobiecą psychikę.
Kolejnym twórcą mającym związek ze Lwowem był Stanisław Ignacy Fabijański (1865 -1947), malarz i rzeźbiarz.. W latach 1883-1888 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u kilku ówczesnych profesorów, w tym u Jana Matejki, a dalsze studia kontynuował za granicą. Tworzył ze szczególnym upodobaniem widoki starego pełnego klimatów Krakowa, a także portrety. Jego twórczość mieści się w tradycyjnym nurcie realizmu. Prezentowany olejny Portret mężczyzny z pierwszej ćwierci XX wieku, wyróżnia się swobodną techniką malowania. Poprzez umiejętne modelowanie światłem i kolorem twórca osiąga pogłębiony wyraz psychologiczny portretowanego z rysującym się poczuciem własnej wartości.
Obok tych malarzy pojawia się jeden z najbardziej cenionych batalistów polskich, bardzo płodny, pełen werwy i temperamentu Wojciech Kossak (1857-1942). Kształcił się w Krakowie, Monachium i Paryżu. Niewielka pełna wdzięku kompozycja prezentuje bardzo typowy pod względem ikonograficznym motyw tematyczny – „przy studni”. Obraz Ułan i dziewczyna, osadzony w pejzażu wiejskim jest malowany swobodnymi pociągnięciami pędzla z wyjątkową lekkością. W pracy Kossaka nie mogło zabraknąć świetnie namalowanej sylwetki konia, wiernego towarzysza niedoli żołnierskiej. Do grupy przedstawicieli malarstwa tradycyjnego również należy Mieczysław Siemiński (1891-1965), który w międzywojennym dwudziestoleciu związany był z warszawskim środowiskiem artystycznym. Inspiracją dla prezentowanej akwareli namalowanej w 1937 roku stał się dla artysty żaglowiec Dar Pomorza pod pełnymi żaglami na tle spokojnego morza.
W sali tej eksponowane są również dwa lawowane czarnym tuszem rysunki Andrzeja Wróblewskiego (1927-1957) powstałe w końcu lat 40., a zatytułowane Krajobraz tatrzański. W tych kameralnych studiach pejzażowych artysta operował zwięzłą formą sprowadzoną do monochromatycznych plam, z rozwagą rozgrywając układy światłocieniowe.
Tymi niezwykle interesującymi pracami zrealizowanymi w nurcie realistycznym w powojennej Polsce zamknęliśmy kształt tej skromnej wystawy udostępniając ją odbiorcom.
SZYMON CZECHOWICZ (1689-1775)
Głowa starca, ok. 1760
olej, płótno
Modernizacja wystaw we wnętrzach w stylu biedermeier, utworzenie Sali Malarstwa Polskiego oraz Salonu Muzycznego zrealizowane w ramach Programu Operacyjnego „MECENAT 2006”.
Konserwacja obrazów do Sali Malarstwa Polskiego wykonana w ramach Programu Operacyjnego „Dziedzictwo Kulturowe”.
Powyższe programy zrealizowano przy pomocy finansowej Ministerstwa kultury i Dziedzictwa Narodowego.
